Trước tình hình dịch Covid 19 diễn biến phức tạp trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh, phải tạm dừng hoạt động khiến cho nhiều người lao động mất việc làm. Sau khi chấm dứt hợp đồng lao động, nhiều người lao động chưa tìm được việc làm mong đợi vào việc nhận tiền trợ cấp thất nghiệp để trang trải cuộc sống.

Tuy nhiên, không phải người lao động nào cũng hiểu và có thể thực hiện được thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp theo đúng quy định pháp luật.

Điều kiện để người lao động được nhận trợ cấp thất nghiệp.

Đối với những người lao động đang đóng bảo hiểm thất nghiệp nhưng bị mất việc làm thì được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đủ bốn điều kiện quy định tại Điều 49 Luật Việc làm năm 2013.

• Thứ nhất: Người lao động chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm trừ trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, người lao động thuộc trường hợp hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng.
• Thứ hai: Người lao động phải đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc có xác định thời hạn/ không xác định thời hạn hoặc từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động theo mùa vụ/ theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng;
• Thứ ba: Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp bao gồm (1) đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, (2) Bản sao y chứng thực thực hoặc bản sao có đi kèm bản chính để đối chiếu hợp đồng lao động, hợp đồng học việc hết thời hạn/ quyết định thôi việc/ quyết định sa thải/ quyết định buộc thôi việc/ Thông báo, thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc/ Xác nhận chấm dứt hợp đồng theo mùa vụ, theo công việc nhất định; (3) Sổ bảo hiểm xã hội đến trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
• Thứ tư: Trừ các trường hợp (1) Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, (2) Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên, (3) Bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù, (4) Ra nước ngoài định cư; đi lao động ở nước ngoài theo hợp đồng, (5) Chết. Người lao động phải thuộc trường hợp chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp:

• Đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo Mẫu số 03 Thông tư Số: 28/2015/TT-BLĐTBXH
• Bản sao y chứng thực thực hoặc bản sao có đi kèm bản chính để đối chiếu hợp đồng lao động, hợp đồng học việc hết thời hạn/ quyết định thôi việc/ quyết định sa thải/ quyết định buộc thôi việc/ Thông báo, thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc/ Xác nhận chấm dứt hợp đồng theo mùa vụ, theo công việc nhất định;
• Sổ bảo hiểm xã hội.

Thủ tục đăng ký để hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Để hưởng bảo hiểm thất nghiệp, người lao động thực hiện 04 bước sau:

Bước 1: Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, phải nộp trực tiếp 01 bộ hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp như hướng dẫn trên đây tới trung tâm dịch vụ việc làm.

Bước 2: Đến trung tâm dịch vụ việc làm nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp theo ngày ghi trong phiếu hẹn.

Bước 3: Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp, tới cơ quan bảo hiểm xã hội nhận trợ cấp thất nghiệp tháng đầu tiên.

Bước 4: Hàng tháng đến trung tâm dịch vụ việc làm thực hiện thông báo tìm kiếm việc làm theo đúng quy định.

Phương thức nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Nơi nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp: Trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương nơi người lao động muốn nhận trợ cấp thất nghiệp.

Phương thức nộp:

• Nộp trực tiếp.
• Thông qua uỷ quyền  theo đường bưu điện trong trường hợp (1) người lao động ốm đau, thai sản; (2) bị tai nạn (3) hoả hạn, dịch bệnh, lũ lụt, động đất, sóng thần, địch họa; các trường hợp này phải có xác nhận của bên có thẩm quyền.

Đối với tình hình thực tế hiện nay, việc gửi hồ sơ qua đường bưu điện trong trường hợp dịch bệnh có giấy xác nhận của Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn như bên trên là điều không thể thực hiện được. Do đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 42/NQ-CP ngày 09/4/2020, theo đó Khoản 2, Mục III của nghị định này, “Cho phép người lao động được gửi hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp qua đường bưu điện, thông báo về việc tìm kiếm việc làm hàng tháng được thực hiện dưới hình thức gián tiếp (gửi thư điện tử, fax, qua đường bưu điện…) trong thời gian từ ngày 01/4/2020 đến khi công bố hết dịch mà không phải xin xác nhận của Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn về việc xảy ra dịch bệnh trên địa bàn.”

Thời hạn giải quyết hồ sơ và mức trợ cấp thất nghiệp được hưởng:

Sau khi nhận hồ sơ trợ cấp thất nghiệp của người lao động, Trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm xem xét ra Quyết định về việc hưởng trợ cấp thất nghiệp theo thời hạn quy định tại Khoản 1, Điều 18 Nghị định số 28/2015/NĐ-CP của Chính phủ, cụ thể:

+ Trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ, người lao động chưa tìm được việc làm thì trung tâm giới thiệu việc làm thực hiện xác nhận giải quyết hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.

+ Trong vòng 20 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ, Trung tâm dịch vụ việc làm ra quyết định duyệt chi trả trợ cấp thất nghiệp kèm theo sổ BHXH có xác nhận trả cho NLĐ.

+ Trường hợp người lao động không được hưởng trợ cấp thất nghiệp thì Trung tâm dịch vụ việc làm phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.

+ Thời điểm tính hưởng trợ cấp thất nghiệp: Ngày thứ 16 tính từ ngày nộp hồ sơ.

Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh là cơ quan có trách nhiệm chi trả tiền trợ cấp thất nghiệp cho người lao động.

Theo quy định tại điều 50 của Luật việc làm năm 2013, “Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp nhưng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật lao động đối với người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc”.

Cũng theo Điều luật này “Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng”.

Sau khi khi hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp đã được chấp thuận, hàng tháng người lao động phải tiến hành việc thông báo tìm kiếm việc làm theo Mẫu số 16 Thông tư 28/2015/TT-BLĐTBXH.

Trợ cấp thất nghiệp có thể được xem là “thành quả”, là quyền lợi của người lao động đã thực hiện việc đóng bảo hiểm thất nghiệp trong một thời gian dài, phần nào giúp cho người lao động có được nguồn thu nhập để lo cho cuộc sống trong thời gian chưa có việc làm, đặc biệt là trong giai đoạn khó khăn do dịch Covid-19  như ngày nay